Het werkgeversperspectief

Kwaliteit als oplossing voor personeelstekorten in de kinderopvang

“Kindcentrum Kasteelhoeve investeert in samenwerking en ontwikkeling”

De grote uitdagingen van de kinderopvang ervaren ze dagelijks bij Kindcentrum Kasteelhoeve in de grote Zwolse nieuwbouwwijk Stadshagen. Hier creëren ze zelf goede oplossingen, waarbij samenwerking met scholen en kindcentra onderling een belangrijke rol speelt. Directeur John Berendsen ziet meer oplossingen, waarvoor beleidsmakers en werkgevers aan zet zijn.

“Het zou beter zijn om alles vanuit één ministerie te regelen, de regelgeving is nu te verbrokkeld.”

John Berendsen van Kindcentrum Kasteelhoeve

Oplossingen in de praktijk

Kindcentrum Kasteelhoeve biedt opvang aan 450 kinderen, van wie 250 op de BSO, met 60 medewerkers (20 voor de BSO en 40 in het onderwijs). “Iedereen is hier gewoon ‘medewerker’ van het kindcentrum. Dat zorgt voor eenheid en flexibiliteit,” legt Berendsen uit. De Kasteelhoeve is onderdeel van stichting Catent, die in Overijssel 40 scholen en 13 kindcentra beheert. Berendsen was nauw betrokken bij de ontwikkeling van meerdere locaties en hun gezamenlijke werkwijze.

Uitdagingen, zoals personeelskrapte en (te) beperkende wet- en regelgeving ervaren ze bij de Kasteelhoeve dagelijks. “De krappere arbeidsmarkt maakt het samen met de strengere regelgeving extra lastig,” zegt Berendsen. “Bijvoorbeeld de nieuwe, hogere taaleis voor het opleiden van medewerkers. Of de aanscherping van een medewerker per twee in plaats van drie kinderen bij babygroepen. Daarnaast is de druk die op gezinnen staat een factor. Veel ouders moeten samen hard werken om hun rekeningen te betalen en kunnen niet zonder kinderopvang en BSO. Dat geeft ook druk bij de kinderopvang. Liefst wil je met ouders kunnen meebewegen, maar door de regeldruk en krapte op de arbeidsmarkt is dat lastiger. We moeten heel creatief zijn om goede oplossingen te creëren.”

Wervingsactiviteiten

Om nieuwe medewerkers te vinden, werken twee hr-specialisten van Catent continu aan werving. Voor zij-instroom wordt samengewerkt met gemeenten en UWV. “Er is veel contact met relevante mbo- en hbo-opleidingen. Ook om studenten al vroegtijdig te betrekken bij ons werk. We kijken ook welke zij-instromers misschien bepaalde ondersteunende taken kunnen uitvoeren om de personeelsdruk te verlichten, bijvoorbeeld als groepshulp.”

Door samenwerking met de sociale uitzendonderneming Heroyam is een groep Oekraïense vluchtelingen als groepshulp aan de slag gegaan. “Niet voor direct contact met de kinderen, maar bijvoorbeeld voor voorbereidende activiteiten. De Nederlandse taal is een uitdaging, maar veel van deze mensen zijn goed opgeleid en kunnen vrij goed Engels. Ze zijn met een ‘maatje’ binnen ons team aan de slag gegaan en dat bevalt goed. Drie van hen zijn inmiddels opgeleid om volledig als medewerkers in onze BSO aan de slag te gaan. Dit was een pilot en daar gaan we zeker mee verder.”

Investeren in ontwikkeling en sturing

Om medewerkers te behouden en te laten groeien, biedt Kasteelhoeve een uitgebreid scholingsprogramma. Met een uitgebreid scholingsaanbod op een online platform, een scholingsplan en begeleiding voor medewerkers. “Het gesprek met medewerkers is essentieel. Wat willen en kunnen zij en wat hebben ze nodig? Door dat te faciliteren, kunnen we meer mensen in hun kracht zetten. Wij hebben bijvoorbeeld een ex-hovenier als zij-instromer die nu klusgroepen van kinderen begeleidt en met hen een moestuin onderhoudt. Met de oogst kunnen we koken, soms ook Oekraïense recepten. Zo groeit onze integrale aanpak door alle kwaliteiten te benutten.”

Goede sturing op alle locaties is een belangrijk aandachtspunt. “Daarom volgen relatief veel medewerkers een opleiding tot Pedagogisch Educatief Professional (PEP). Zo krijgen we meer en betere sturing op de werkvloer. Dat is een belangrijke succesfactor. Het werken met ‘zelfsturende teams’ werkt niet goed in de kinderopvang. Het klinkt mooi, maar er komt zoveel bij kijken. Je moet daar echt de mensen en een speciale en brede aanpak voor hebben.”

Aanpak en samenwerking

De uitdaging voor werkgevers is om kwalitatief hoogwaardige opvang te bieden én een aantrekkelijke werkplek voor medewerkers. Dat gaat samen bij de kindcentra van Catent met hun eigen, integrale aanpak. “We kiezen niet voor de commerciële, maar voor een kwalitatieve en sociale benadering. We investeren daarom veel in hoogwaardig aanbod voor de kinderen. Daardoor kunnen zij bijvoorbeeld altijd kiezen uit zes soorten workshops om te doen. Vaak willen ze niet eens meteen naar huis als ze worden opgehaald. Dat is een compliment. Ook ouders waarderen ons gemiddeld met een 8,5. Deze aanpak maakt de werkomgeving voor medewerkers aantrekkelijker, waardor de tekorten bij ons relatief meevallen.”

De Kasteelhoeve fungeert in de wijk steeds meer als ‘buurtcentrum’. “Ook wel noodgedwongen, omdat voorzieningen in nieuwbouwwijken vaak beperkt zijn. Bij ons worden ook muziek-, dans- en naschoolse activiteiten vanuit de wijk georganiseerd. We zijn er ook voor sociale wijkteams. Om alles mogelijk te maken, werken we in ons stadsdeel (West) nauw samen met 15 scholen. Samen willen wij kinderen vooral in onze wijk houden. Daarom denken we niet vanuit concurrentie, maar trekken we samen op. Zo kunnen we meer doen, elkaars expertise benutten en meer kwaliteiten bieden.”

Wat is nodig van beleidsmakers?

De kindcentra van Catent doen hard hun best om alle uitdagingen het hoofd te bieden. Daarnaast hoopt Berendsen ook op hulp van beleidsmakers en het kabinet. “Op het gebied van werkdruk is er veel te winnen. Wij werken nauw samen met het onderwijs, maar vanuit een andere cao. Onze cao loopt op veel gebieden achter bij het onderwijs. Dat kan meer naar elkaar toe gebracht worden. Het zou ook helpen als je alles vanuit één ministerie regelt, want veel regelgeving is nu te verbrokkeld. Praat daarvoor minder over de kinderopvang en ga in gesprek met de sector om aansluiting en oplossingen te vinden voor de praktijk. Kinderopvang bijna gratis maken, is helemaal desastreus. De sector kan het nu al bijna niet aan. In dat scenario krijgt Nederland echt een gigantisch probleem.”

“Kinderopvang bijna gratis maken, is helemaal desastreus. De sector kan het nu al bijna niet aan. In dat scenario krijgt Nederland echt een gigantisch probleem.”

John Berendsen van Kindcentrum Kasteelhoeve

Tips en afraders

Tips

  • Kwalitatief aanbod voor kinderen is ook aantrekkelijker voor personeel.
  • Leidt zij-instromers op tot nieuwe medewerkers of (eerst) groepshulp.
  • Stem ontwikkelmogelijkheden goed af op de kwaliteiten van (potentiële) medewerkers.
  • Beleidsmakers: stem wet- en regelgeving beter af op de praktijk.

Afraders

  • Kabinetsplan om kinderopvang bijna gratis te maken.
  • Taaleis op havo-niveau handhaven voor opleiden mbo’ers.